Kim ngạch xuất khẩu dá»± báo sẽ tiếp tục tăng trong năm 2017, thị trường trọng Ä‘iểm là Nhật Bản và Mỹ. Vá»›i diá»…n biến khả quan trong 9 tháng đầu năm, chúng tôi dá»± báo xuất khẩu sản phẩm nhá»±a sẽ tiếp tục duy trì Ä‘à tăng trong năm sau. Trong khi Ä‘ó, thị trường châu Âu có khả năng sẽ làm khó các doanh nghiệp ná»™i. Diá»…n biến không thuận lợi của đồng EUR sẽ gây thiệt hại về số lượng đặt hàng và các doanh nghiệp ná»™i còn chịu cạnh tranh từ chính hàng hóa sản xuất tại khu vá»±c này do chi phí nguyên liệu hàng hóa giảm khi đồng EUR xuống thấp. Nhật Bản và Mỹ vẫn Ä‘ang là thị trường rất tiềm năng cho ngành nhá»±a xuất khẩu vá»›i nhu cầu tiêu thụ lá»›n.

Nhá»±a bao bì: tiềm năng tăng trưởng phụ thuá»™c vào các ngành end – product nhÆ° thá»±c phẩm, đồ uống. NhÆ° Ä‘ã phân tích ở trên, ngành bao bì nhá»±a, đặc biệt là bao bì mềm và bao bì PET thá»±c phẩm là các ngành công nghiệp phụ trợ cho ngành hàng tiêu dùng, trong Ä‘ó có thá»±c phẩm Ä‘óng gói, đồ uống Ä‘óng há»™p, Ä‘óng chai. Chúng tôi Ä‘ánh giá ngành công nghiệp thá»±c phẩm sẽ có nhiều cÆ¡ há»™i phát triển trong tÆ°Æ¡ng lai. Tình hình kinh tế khởi sắc sẽ gia tăng tầng lá»›p trung lÆ°u và tốc Ä‘á»™ Ä‘ô thị hóa, theo số liệu Æ°á»›c tính thì tầng lá»›p trung lÆ°u tại Việt Nam dá»± kiến sẽ tăng lên gấp Ä‘ôi trong giai Ä‘oạn 5 năm tá»›i. Đây là má»™t nhân tố tích cá»±c cho sá»± phát triển của ngành công nghiệp thá»±c phẩm, đặc biệt là thá»±c phẩm Ä‘óng gói. Theo BMI Research, ngành công nghiệp thá»±c phẩm được dá»± báo sẽ tăng trưởng mạnh, cụ thể doanh số bán hàng thá»±c phẩm tăng 10,2% trong năm 2016 và tăng trưởng kép hàng năm cho giai Ä‘oạn 2015 – 2020 là 10,9%. Vá»›i khoảng 6,1 triệu há»™ sẽ ra khỏi diện nghèo trong giai Ä‘oạn 2015 – 2050 và nằm trong nhóm có thu nhập 5.000 – 10.000 USD/năm thì nhu cầu tiêu dùng sẽ dịch chuyển lên nhóm hàng thá»±c phẩm có giá trị cao. Đối vá»›i ngành đồ uống, theo hiệp há»™i Rượu – Bia – NÆ°á»›c giải khát Việt Nam, má»™t trong những sản phẩm Ä‘óng góp lá»›n vào sá»± tăng trưởng của thị trường nÆ°á»›c giải khát Việt Nam là trà xanh Ä‘óng chai, trà thảo má»™c, nÆ°á»›c tăng lá»±c được dá»± báo tăng trưởng kép hàng năm CAGR giai Ä‘oạn 2015 – 2019 lần lượt là 17,8%. 27,6% và 24,7%. Các doanh nghiệp trong nÆ°á»›c cÅ©ng đẩy mạnh đầu tÆ° vào cÆ¡ sở hạ tầng và cải tiến sản phẩm vá»›i tổng vốn đầu tÆ° khoảng 6.000 tá»· đồng, đứng đầu là tập Ä‘oàn Tân Hiệp Phát vá»›i hai dá»± án lá»›n nhà máy sản xuất Number One ở Hà Nam và Chu Lai, kế đến là tập Ä‘oàn Masan và tập Ä‘oàn Hòa Bình. NhÆ° vậy, có thể thấy triển vọng ngành công nghiệp thá»±c phẩm và đồ uống Ä‘óng chai rất khả quan trong tÆ°Æ¡ng lai, tạo tiền đề cho sá»± phát triển của ngành bao bì nhá»±a. Mặc dù theo Quy hoạch về phát triển ngành nhá»±a đến năm 2020 sẽ giảm tá»· trọng mảng nhá»±a bao bì, nhÆ°ng chúng tôi cho rằng, vá»›i sá»± tăng trưởng của ngành công nghiệp thá»±c phẩm nhÆ° hiện nay, mảng nhá»±a bao bì vẫn còn rất nhiều dÆ° địa phát triển.

Nhá»±a gia dụng – tiềm năng lá»›n nhÆ°ng chịu sức ép cạnh tranh từ đối thủ ngoại. Triển vọng của ngành nhá»±a gia dụng vẫn duy trì tích cá»±c do (1) dân số tăng dẫn đến nhu cầu tiêu thụ hàng gia dụng lá»›n (số dân trong Ä‘á»™ tuổi lao Ä‘á»™ng chiếm 50%), (2) thu nhập bình quân đầu người tăng, khoảng 6,1 triệu há»™ sẽ ra khỏi diện nghèo trong giai Ä‘oạn 2015 – 2050 và nằm trong nhóm có thu nhập 5.000 – 10.000 USD/năm (theo BMI Research), (3) tá»· lệ người tiêu dùng sá»­ dụng đồ Việt Nam ngày càng tăng, theo thống kê, trong hệ thống siêu thị của Việt Nam, có đến 85 – 95% là các thÆ°Æ¡ng hiệu Việt. Tuy nhiên, công nghệ thấp dẫn đến sản phẩm không đồng đều về mặt chất lượng cÅ©ng nhÆ° tiềm lá»±c tài chính còn hạn chế, các doanh nghiệp nhá»±a gia dụng hiện Ä‘ang đối mặt vá»›i sức ép cạnh tranh từ đối thủ ngoại, mà tiêu biểu là thÆ°Æ¡ng hiệu nhá»±a gia dụng Lock&Lock. Các sản phẩm cao cấp của doanh nghiệp ngoại vá»›i chất lượng tốt sẽ có biên lợi nhuận tốt hÆ¡n so vá»›i các sản phẩm Việt Nam chất lượng trung bình. Do Ä‘ó, bài toán hiện nay của các doanh nghiệp nhá»±a ná»™i địa là nâng cao chất lượng sản phẩm bằng cách cải tiến công nghệ sản xuất, ngoài ra, năng lá»±c quảng cáo cÅ©ng nhÆ° dịch vụ phải được nâng cao, chỉ nhÆ° vậy thì sản phẩm ná»™i địa má»›i có thể cạnh tranh tốt vá»›i các sản phẩm ngoại.

Nhá»±a xây dá»±ng – Bất Ä‘á»™ng sản và xây dá»±ng ấm lên há»— trợ lá»›n cho sá»± tăng trưởng của ngành. Thị phần mảng nhá»±a xây dá»±ng chỉ chiếm 18,2% của tổng ngành nhá»±a nhÆ°ng phát triển khá nhanh, đến 15 - 20%/năm. Hiện nay, cả nÆ°á»›c có 180 doanh nghiệp Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng trong 2 mảng là ống nhá»±a xây dá»±ng và nhá»±a vật liệu xây dá»±ng. Theo hệ thống phân loại của Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh, ngành nhá»±a xây dá»±ng thuá»™c ngành vật liệu vá»›i chỉ số nhóm ngành Ä‘ã tăng 45% trong 9 tháng đầu năm, phần nào chứng tỏ rằng Ä‘ây là má»™t ngành được nhà đầu tÆ° rất quan tâm. Tổ chức nghiên cứu quốc tế BMI dá»± báo năm 2016, tăng trưởng của ngành xây dá»±ng hạ tầng Việt Nam sẽ là 9,85%, tốc Ä‘á»™ tăng trưởng thá»±c trung bình khoảng 6%/năm trong giai Ä‘oạn 2016 – 2024. Nhu cầu về ống nhá»±a xây dá»±ng và thanh profile ngày càng tăng lên. Theo chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 Ä‘ã được Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ phê duyệt vào năm 2011 Ä‘ã cung cấp những giải pháp đồng bá»™ để gỡ khó và phát triển thị trường bất Ä‘á»™ng sản. Mục tiêu đến năm 2020, diện tích nhà ở bình quân toàn quốc đạt khoảng 25 m 2 sàn/người, trong Ä‘ó tại Ä‘ô thị đạt 29 m2 sàn/người và tại nông thôn đạt 22 m2 sàn/người, phấn đấu đạt chỉ tiêu diện tích nhà ở tối thiểu 8 m2 sàn/người. Đến năm 2030, phấn đấu đạt chỉ tiêu diện tích nhà ở bình quân toàn quốc khoảng 30 m2 sàn/người, diện tích nhà ở tối thiểu đạt 12 m 2 sàn/người. Sá»± phát triển của thị trường xây dá»±ng và bất Ä‘á»™ng sản sẽ tạo Ä‘á»™ng lá»±c cho ngành nhá»±a xây dá»±ng tăng trưởng trong tÆ°Æ¡ng lai.

Nhá»±a tái chế - xu hÆ°á»›ng má»›i trong tÆ°Æ¡ng lai. Các sản phẩm nhá»±a tái chế hiện Ä‘ang được Æ°a chuá»™ng tại các nÆ°á»›c phát triển do tình trạng ô nhiá»…m môi trường do chất thải nhá»±a phát tán ngoài môi trường và gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng do khả năng tồn lÆ°u lâu, khó phân hủy. Hiệp há»™i nhá»±a Việt Nam cho rằng, nếu sá»­ dụng được nguồn nguyên liệu nhá»±a tái chế ở mức 35-50%/năm, các doanh nghiệp có thể giảm chi phí sản xuất hÆ¡n 15%. Trong khi Ä‘ó, theo Quỹ Tái chế chất thải TP.HCM, rác thải nhá»±a chiếm tá»· trong cao chỉ sau rác thá»±c phẩm trong chất thải rắn Ä‘ô thị. NhÆ°ng tổng lượng phế liệu nhá»±a thu mua chỉ khoảng 10% của tổng chất thải nhá»±a tồn lÆ°u má»—i năm, bị phát tán vào môi trường. Các sản phẩm của nhá»±a có thể tái chế hiện nay chủ yếu là sản phẩm của phân ngành bao bì nhá»±a nhÆ° chai nhá»±a PET, bao bì thá»±c phẩm. Triển vọng của các sản phẩm nhá»±a tái chế là rất lá»›n, đặc biệt là bao bì thá»±c phẩm và chai nhá»±a PET. Nhu cầu tái chế nhá»±a tăng cao má»™t phẩn là nhờ chính sách khuyến khích của chính phủ các nÆ°á»›c trong quá trình giảm thiểu ô nhiá»…m môi trường do các sản phẩm nhá»±a gây ra. Tuy nhiên, dù có nhiều triển vọng trong tÆ°Æ¡ng lai, nhÆ°ng trong quá trình phát triển thá»±c tế, vẫn đối mặt vá»›i nhiều vấn đề. Thứ nhất, vì nguồn gốc của nhá»±a tái chế rá»™ng rãi, chất lượng khác nhạu, sá»± khác biệt về hiệu năng cÅ©ng lá»›n, dẫn đến chất lượng kém và sá»± ổn định của nhá»±a tái chế. Thứ hai, sản phẩm này có chi phí tÆ°Æ¡ng đối cao, trong Ä‘ó, giá cao hÆ¡n giá nhá»±a nguyên chất 30 -50%. Thứ ba, ngành nhá»±a tái chế Ä‘òi hỏi ká»· thuật công nghệ tÆ°Æ¡ng đối cao, trong khi Ä‘ó, các doanh nghiệp hoạt Ä‘á»™ng trong lÄ©nh vá»±c này Ä‘a số là doanh nghiệp nhỏ, phân tán. Tuy vậy, mặc dù vẫn còn đối mặt vá»›i nhiều vấn đề, nhÆ°ng Ä‘ây vẫn là sá»± phát triển của tÆ°Æ¡ng lai và các doanh nghiệp Việt Nam nếu tận dụng được lợi thế của mình thì khả năng phát triển rất lá»›n trong bối cành nguồn cung cho mặt hàng này vẫn Ä‘ang thiếu hụt.

Giá hạt nhá»±a được dá»± báo sẽ tăng nhẹ trong những tháng cuối năm, tuy nhiên sẽ duy trì xu hÆ°á»›ng Ä‘i ngang. Về xu hÆ°á»›ng giá hạt nhá»±a trong thời gian tá»›i, chúng tôi Ä‘Æ°a ra má»™t số nhận định sau:

• Giá dầu năm 2017 được dá»± Ä‘oán sẽ Ä‘i ngang trong ngưỡng 50-55USD. Trong bối cảnh các quốc gia thành viên của Tổ chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) Ä‘ã đồng ý cắt giảm sản lượng lần đầu tiên trong 8 năm, giá dầu trong thời gian gần Ä‘ây Ä‘ã hồi phục mạnh lên mức hÆ¡n 50 USD/thùng. Việc cắt giảm sản lượng sẽ có hiệu lá»±c vào đầu năm 2017, theo Ä‘ó các nÆ°á»›c OPEC sẽ giảm sản lượng 1,2 triệu thùng má»—i ngày từ mức chính thức 33,6 triệu thùng/ngày hiện nay. Tuy nhiên, Ä‘ây cÅ©ng có thể là con dao hai lưỡi đối vá»›i thị trường khi mà khả năng các nhà sản xuất dầu Ä‘á phiến tại Mỹ sẽ tăng sản lượng. Trong khi Ä‘ó, nhu cầu nhập khẩu dầu thô ở Trung Quốc tăng mạnh trong các tháng cuối năm, nhÆ°ng có lẽ nhập khẩu tăng mạnh là bởi giá dầu thô giảm chứ không phải vì nhu cầu tiêu thụ thá»±c tế tăng, do Ä‘ó nếu nguồn cung dầu thô giảm tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i nhu cầu nhập khẩu giảm từ các nÆ°á»›c nhập khẩu chủ chốt nhÆ° Trung Quốc thì ná»— lá»±c của các nhà sản xuất sẽ không mang lại hiệu quả nhiều.
• Thị trường Mỹ: chỉ số PPIJPRAM Index chỉ số nguyên liệu và hạt nhá»±a tham chiếu của thị trường Mỹ bắt đầu tăng nhẹ trong tháng 9 và 10 vừa qua.

PE

Nguồn cung PE vừa được thắt chặt sau kết quả của kế hoạch bảo dưỡng nhà xưởng sản xuất định kỳ và tình trạng thiếu Ä‘iện bất ngờ trong khu vá»±c. Các công ty gặp vấn đề về sản xuất PE hoặc ethylene nguyên liệu tại Gulf Coast trong bao gồm LyondellBasell Industries, ExxonMobil Chemical Co và Westlake Chemical Corp, đều là những đại gia lá»›n trong ngành nhá»±a tại Bắc Mỹ. Hàng tồn kho PE thấp hÆ¡n cÅ©ng Ä‘óng má»™t vai trò trong việc tăng giá vừa qua. Nhu cầu PE tại Mỹ và Canada tăng là sá»± kết hợp của nhiều yếu tố, theo Há»™i đồng Hóa học Mỹ tại Washington, doanh số bán PE mật Ä‘á»™ cao tại khu vá»±c Ä‘ã tăng hÆ¡n 4%, trong khi doanh số của PE mật Ä‘á»™ thấp tăng hÆ¡n 1% và LDPE giảm gần 1%. Doanh số HDPE ná»™i địa cÅ©ng tăng gần 2% thúc đẩy bởi gần 15% tăng trưởng trong doanh số xuất khẩu 8 tháng. Đối vá»›i LLDPE, doanh số bán hàng Ä‘ã giảm hÆ¡n 2% bởi sá»± sụt giảm gần 2% trong các thị trường xuất khẩu. LDPE tại khu vá»±c mất 2% do giảm gần 10% doanh thu xuất khẩu.

PP

Giá PP trên thị trường Mỹ tiếp tục Ä‘à tăng, nguyên nhân chủ yếu do trÆ°á»›c Ä‘ó, nguồn cung hạt nhá»±a PP được thắt chặt, nhÆ°ng cho phép nhập khẩu thêm nguyên liệu từ khắp nÆ¡i trên thế giá»›i vào thị trường khiến giá bị đẩy xuống. Hiện tại, mặc dù nguyên liệu nhập khẩu vào khu vá»±c vẫn có, tuy nhiên Ä‘ã giảm, cho phép giá PP tăng trở lại. Doanh số hạt nhá»±a PP cÅ©ng tăng 1,3% trong 8 tháng đầu năm 2016, theo Ä‘ó trong mức tăng trưởng trên có sá»± Ä‘óng góp của sá»± bùng nổ về doanh số xuất khẩu vá»›i 31%.

PVC

Giá PVC tiếp tục giữ xu hÆ°á»›ng ổn định và được dá»± báo sẽ Ä‘i ngang. Doanh số PVC vẫn tiếp tục duy trì ở mức tốt tại thị trường, má»™t phần nhờ sá»± phục hồi của thị trường nhà ở Mỹ khi nhu cầu sá»­ dụng các vật liệu cứng ngành sản xuất ống nÆ°á»›c và ống hạm tăng 7,5%. Trên thị trường châu Á, giá nhá»±a PVC khả năng sẽ ổn định và thậm chí nhiều khả năng mạnh trong ná»­a đầu năm 2017 do hạn chế nguồn cung từ Trung Quốc sau các đợt thanh tra sản xuất PVC từ cácbua (là nguyên liệu quan trọng của công nghiệp hóa chất, đặc biệt là chế tạo PVC).

Các thị trường khác: giá hạt nhá»±a PE, PP tại Thổ NhÄ© Kỳ của tháng 11 Ä‘ã tăng so vá»›i các tháng trÆ°á»›c do chịu áp lá»±c từ việc lợi nhuận kém hÆ¡n các thị trường khác. Mức tăng giá giao Ä‘á»™ng trong khoảng 10-40USD/tấn. Nguồn cung suy giảm do nhiều nhà máy Ä‘óng cá»­a tại Ả Rập Saudi, Oman, Ấn Độ và Ai Cập. Má»™t nguyên nhân khác góp phần vào xu hÆ°á»›ng tăng giá này là do thị trường Trung Quốc Ä‘ã hồi phục và kéo mức giá lên. Đồng thời, mức tăng thuế nhập khẩu hạt nhá»±a PP lên 3% vào năm 2017 cÅ©ng tác Ä‘á»™ng đến xu hÆ°á»›ng giá, các nhà cung cấp sẽ tăng giá nhá»±a PP tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i mức thuế Ä‘iều chỉnh.

Vá»›i những nhận định trên, chúng tôi cho rằng giá hạt nhá»±a sẽ tăng trong các tháng cuối năm cùng vá»›i xu hÆ°á»›ng tăng của giá dầu và nhiều khả năng sẽ Ä‘i ngang trong năm 2017 hoặc chỉ tăng nhẹ. Giá nhá»±a sẽ biến Ä‘á»™ng theo giá dầu thế giá»›i, tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp nhá»±a Việt Nam đều tích trữ nguyên vật liệu đủ để sản xuất trong vòng từ 2 tháng đến 6 tháng, đặc biệt vào mùa cao Ä‘iểm. Do Ä‘ó, sẽ có má»™t Ä‘á»™ trá»… nhất định và các doanh nghiệp phải linh hoạt để tránh chịu ảnh hưởng mạnh trÆ°á»›c sá»± biến Ä‘á»™ng của chi phí nguyên vật liệu.

Các chính sách thuế ảnh hưởng đến các doanh nghiệp nhá»±a Việt Nam. Chính phủ vừa ban hành Nghị định 122/2016/NĐ-CP về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu Æ°u Ä‘ãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế há»—n hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan, áp dụng từ ngày 1/9/2016. Trong Ä‘ó quy định chi tiết về mức thuế nhập khẩu nguyên liệu PP (HS 3902) nhÆ° sau:

• Kể từ ngày 01/9 – 31/12/2016: Thuế nhập khẩu PP là 1%
• Kể từ ngày 01/01/2017: Thuế nhập khẩu PP là 3%

Hiện nay, năng lá»±c cung ứng nguyên liệu nhá»±a PP trong nÆ°á»›c chỉ má»›i Ä‘áp ứng được 100.000 - 150.000 tấn/năm cho các doanh nghiệp sản xuất nhá»±a, trong khi nhu cầu sá»­ dụng lên đến 1,2 triệu tấn/năm, chÆ°a kể nhu cầu tăng trưởng của nguyên liệu này được Hiệp há»™i Nhá»±a VN xác định tăng trung bình 15%/năm

Theo tính toán của Bá»™ Tài chính, vá»›i mức thuế nhập khẩu Æ°u Ä‘ãi hiện nay là 1%, tuy vẫn cao hÆ¡n mức 0% của má»™t số FTA nhÆ°ng để được áp dụng mức thuế 0% thì doanh nghiệp cÅ©ng cần thêm chi phí gần bằng hoặc bằng 1% (nhÆ° chi phí cấp C/O), trong khi hàng hoá nhập khẩu thì cần thời gian vận chuyển và thường phải mua số lượng lá»›n, ứng vốn nhiều hÆ¡n so vá»›i mua trong nÆ°á»›c. NhÆ° vậy, việc mua, bán các sản phẩm này của doanh nghiệp trong nÆ°á»›c theo mức giá nhập khẩu +1% thuế nhập khẩu là chấp nhận được. Đến giữa năm 2017, dá»± án nhà máy lọc hoá dầu Nghi SÆ¡n dá»± kiến Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng. Theo chứng nhận đầu tÆ°, dá»± án này có thể sản xuất má»—i năm 380.330 tấn hạt nhá»±a PP, 158.775 tấn benzene, 525.600 tấn p-xylen. Xem xét thá»±c tế khi dá»± án Nghi SÆ¡n Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng, Bá»™ Tài chính Ä‘ã quyết định áp mức thuế nhập khẩu hạt nhá»±a PP là 3% kể từ 01/01/2017.

Chúng tôi cho rằng, việc tăng thuế nhập khẩu PP lên mức 3% sẽ tạo ra rất nhiều khó khăn về nguồn nguyên liệu cho các doanh nghiệp trong ngành, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất bao bì thá»±c phẩm và bao bì xây dá»±ng. Theo tính toán sÆ¡ bá»™ của VPA, vá»›i giá nhập khẩu hiện tại, nếu tăng thuế nhập khẩu lên 3% thì chi phí phát sinh do tăng giá nhập khẩu mà các doanh nghiệp ná»™i phải trả cho doanh nghiệp xuất khấu trong khu vá»±c FTA năm 2017 sẽ là 1.870 tá»· đồng. Do Ä‘ó, ngoài áp lá»±c giá hạt nhá»±a sẽ tăng nhẹ, các doanh nghiệp nhá»±a Việt Nam còn chịu sức ép về chi phí thuế nhập khẩu nguyên liệu. Trong khi Ä‘ó, các nhà sản xuất hạt nhá»±a PP ở các nÆ°á»›c trong khu vá»±c nhÆ°: ASEAN, Hàn Quốc, Trung Quốc lại được hưởng lợi. Cụ thể, các doanh nghiệp từ các nÆ°á»›c trong khối ASEAN có thể sẽ tăng giá bán hạt nhá»±a PP tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i mức thuế nhập khẩu Ä‘iều chỉnh. Theo Ä‘ó, các doanh nghiệp ná»™i sẽ chịu ảnh hưởng mạnh bởi chính sách giá má»›i này.

Cạnh tranh khốc liệt ngay trên sân nhà. Hiện nay có hÆ¡n 2.000 doanh nghiệp hoạt Ä‘á»™ng trong ngành nhá»±a, trong Ä‘ó khoảng 84% tập trung ở miền Nam, khu vá»±c miền Bắc vá»›i khoảng 14% doanh nghiệp hoạt Ä‘á»™ng. Do Ä‘ó, cạnh tranh mạnh nhất là khu vá»±c phía Nam. Nhá»±a bao bì vẫn là mảng chiếm tá»· trọng cao nhất trong ngành nhá»±a, vá»›i tá»· lệ lên đến 37,4% trong năm 2015. Vá»›i bốn phân khúc nhỏ hÆ¡n, sản phẩm ngành nhá»±a bao bì rất Ä‘a dạng, do Ä‘ó việc cạnh tranh không diá»…n ra má»™t cách trá»±c tiếp. Tuy nhiên, chúng tôi lÆ°u ý rằng vá»›i quy định áp thuế nhập khẩu hạt nhá»±a PP 3% bắt đầu từ năm 2017, các doanh nghiệp trong phân ngành sản xuất bao bì xây dá»±ng và bao bì thá»±c phẩm sẽ có khả năng chịu áp lá»±c cạnh tranh từ các đối thủ ngoại nhÆ° chúng tôi Ä‘ã phân tích ở trên. Có thể thấy, khi mà các doanh nghiệp ná»™i còn Ä‘ang loay hoay vá»›i bài toán chi phí nguyên liệu đầu vào, thì các doanh nghiệp nhá»±a các nÆ°á»›c Ä‘ã và Ä‘ang mang sản phẩm hoàn chỉnh sang cạnh tranh ngay tại Việt Nam.

Nhá»±a xây dá»±ng vá»›i thị trường chủ yếu là ná»™i địa chịu sức ép cạnh tranh khốc liệt hÆ¡n. Hai doanh nghiệp lá»›n nhất ngành nhá»±a xây dá»±ng là Nhá»±a Tiền Phong thống lÄ©nh thị phần miền Bắc vá»›i tá»· lệ 60% và thị phần cả nÆ°á»›c khoảng 29% và nhá»±a Bình Minh dẫn đầu thị trường miền Nam vá»›i thị phần gần 50%. Tuy nhiên, thời gian gần Ä‘ây, hai ông lá»›n ngành nhá»±a Ä‘ã bắt đầu mở rá»™ng thị phần bằng cách xâm nhập vào sân chÆ¡i của đối thủ cÅ©ng nhÆ° mở rá»™ng sang khu vá»±c miền Trung, nÆ¡i mà thị trường ống nhá»±a chÆ°a có ngôi vÆ°Æ¡ng. Việc mua lại Nhá»±a Năm Sao của NTP và mong muốn sáp nhập Nhá»±a Đà Nẵng của BMP Ä‘ã thể hiện rõ chiến lược này. Bên cạnh Ä‘ó, các doanh nghiệp còn duy trì thị phần bằng cách gia tăng tá»· lệ chiết khấu cho các đại lý. NTP luôn duy trì mức tá»· lệ chiết khấu cao khoảng, trong khi BMP duy trì ở mức 11 – 17% và các chính sách khác cho đại lý, Ä‘iển hình là Há»™i nghị hệ thống phân phối vá»›i 1.400 khách sẽ diá»…n ra ở Malaysia vào cuối tháng 11. Ngoài hai ông lá»›n trong ngành nhá»±a thị phần còn lại thuá»™c về các đối thủ nhỏ khác nhÆ° Hoa Sen, Europipe và Tân Á Đại Thành…

• Nhà máy ống nhá»±a Hoa Sen Bình Định được thành lập vào tháng 4/2016 gồm 2 giai Ä‘oạn: Giai Ä‘oạn 1 gồm 6 dây chuyền sản xuất ống nhá»±a uPVC và 1 hệ trá»™n trung tâm vá»›i công suất 12.000 tấn/năm Ä‘ã hoàn thành, được Ä‘Æ°a vào sản xuất và cho ra những sản phẩm đầu tiên từ tháng 01/2016. Giai Ä‘oạn 2 gồm 6 dây chuyền sản xuất ống nhá»±a uPVC và 1 mô Ä‘un cho hệ trá»™n trung tâm vá»›i công suất 12.000 tấn/năm. DÆ°Ì£kiến c ả 2 giai Ä‘oạn sẽ được hoaÌ€n thaÌ€nh vaÌ€o tháng 12/2016 và có tổng công suất 24.000 tấn/năm.
• Ngoài ra, CTCP Nhá»±a Stroman Việt Nam (thành viên Tập Ä‘oàn Tân Á Đại Thành) cÅ©ng Ä‘ã khánh thành nhà máy ống nhá»±a Stroman HÆ°ng Yên vá»›i tổn vốn đầu tÆ° 70 triệu USD chia làm hai giai Ä‘oạn. Trong Ä‘ó, 35 triệu USD của giai Ä‘oạn đầu sẽ đầu tÆ° cho máy móc, thiết bị. Mục tiêu là xây dá»±ng 20 tổng kho tại miền Bắc và miền Trung, vá»›i sản lượng xuất bán dá»± kiến 20.000 tấn, cho doanh thu 1.000 tá»· đồng. Giai Ä‘oạn II, đến năm 2017, sẽ hoàn thiện nhà máy vá»›i các hạng mục gồm hệ thống máy móc, vận hành toàn bá»™ công suất nhà máy Stroman HÆ°ng Yên. Đơn vị này sẽ xây dá»±ng thêm 18 tổng kho, hoàn thành việc xây dá»±ng 36 tổng kho tại 36 tỉnh miền Bắc và miền Trung vá»›i sản lượng xuất bán dá»± kiến 70.000 tấn sản phẩm, doanh thu là 3.000 tá»· đồng.
• EuroPipe là doanh nghiệp tÆ° nhân có quy mô đầu tÆ° kinh phí sản xuất ống nhá»±a HDPE, ống nhá»±a chịu nhiệt PPR, ống nhá»±a uPVC và phụ kiện lá»›n của Việt nam vá»›i tổng kinh phí đầu tÆ° hÆ¡n 400 tá»· đồng.

NhÆ° vậy có thể thấy, cạnh tranh trong thị trường ống nhá»±a xây dá»±ng Ä‘ang dần trở nên khốc liệt hÆ¡n rất nhiều và miếng bánh thị phần có thể sẽ phải chia nhỏ ra cho những doanh nghiệp má»›i này. Các doanh nghiệp nhá»±a ná»™i địa vẫn có Æ°u thế hÆ¡n nhờ quy mô lá»›n và thÆ°Æ¡ng hiệu vững mạnh, tuy nhiên chúng tôi cho rằng, nếu không có các chính sách hợp lý để thích ứng vá»›i thị trường cạnh tranh, thị phần của các doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng.

Sá»± thâu tóm của các doanh nghiệp ngoại – cÆ¡ há»™i và thách thức. Ngành nhá»±a Việt Nam vá»›i tốc Ä‘á»™ phát triển nhanh Ä‘ang nhận được sá»± quan tâm lá»›n từ các tập Ä‘oàn nÆ°á»›c ngoài. Các doanh nghiệp đến từ Thái Lan, Nhật Bản và Hàn Quốc Ä‘ã tạo nên làn sóng thâu tóm các doanh nghiệp nhá»±a tại Việt Nam. Nổi bật phải kể đến tập Ä‘oàn SCG đến từ Thái Lan, tập Ä‘oàn này Ä‘ang nối dài cánh tay của mình ở thị trường Việt Nam thông qua hàng loạt thÆ°Æ¡ng vụ mua bán, sáp nhập. Đối vá»›i phân khúc bao bì nhá»±a, SCG Ä‘ã chi 44 triệu để thâu tóm bao bì Tín Thành (Batico), má»™t trong năm doanh nghiệp lá»›n nhất ngành bao bì nhá»±a. Công ty Nhá»±a Tín Thành cÅ©ng Ä‘ã bất ngờ bán lại 80% cổ phần cho Tập Ä‘oàn SCG vá»›i giá 44,4 triệu USD. Không chỉ vậy, SCG còn thâm nhập sâu vào ngành nhá»±a xây dá»±ng Việt Nam khi sở hữu 23,8% cổ phần tại Nhá»±a Tiền Phong và 20,4% tại Nhá»±a Bình Minh.

Tính đến thời Ä‘iểm này, SCG Ä‘ã chi ra khoảng 121 triệu USD đầu tÆ° vào 7 doanh nghiệp nhá»±a Việt Nam. Ngoài ra, SCG còn nắm giữ cổ phần tại má»™t số công ty chuyên sản xuất nhá»±a gia dụng, bao bì khác nhÆ° Liên doanh Việt – Thái Plastchem, Công ty nhá»±a và Hóa chất TPC Vina, công ty Chemtech và công ty Vật liệu nhá»±a Minh Thái. Không chỉ có người Thái, nhà đầu tÆ° Hàn Quốc và Nhật cÅ©ng Æ°a thích thị trường nhá»±a Việt Nam. Tiêu biểu, Công ty Oji Holding Corporation của Nhật Ä‘ã mua Công ty Bao Bì United, hay Sagasiki Vietnam mua Công ty Cổ phần In và Bao bì Goldsun. Gần Ä‘ây, má»™t tổ chức đầu tÆ° của Nhật là RISA Partners cÅ©ng ngỏ ý muốn đầu tÆ° vào Công ty Nhá»±a dân dụng Đông Á. Tập Ä‘oàn Hàn Quốc Dongwon Systems cÅ©ng Ä‘ã mua lại cùng lúc hai doanh nghiệp lá»›n là Bao Bì nhá»±a Tân Tiến và Bao Bì nhá»±a Minh Việt - vốn là công ty bao bì thuá»™c Masan Group.

Có thể nhận thấy, các doanh nghiệp ngoại này thường lá»±a chọn cách thức liên doanh để góp vốn và tạo ảnh hưởng lên thị trường thay vì phải xây dá»±ng thÆ°Æ¡ng hiệu từ đầu. Việc thâu tóm trọn các doanh nghiệp sản xuất chế biến từ mua vốn của SCIC sau khi thoái, hay mua đứt các doanh nghiệp nhỏ dá»± báo sẽ tiếp tục diện ra vá»›i lợi ích đến từ việc tiết kiệm chi phí tìm hiểu thị trường, tận dụng nguồn lá»±c trong nÆ°á»›c, đồng thời để khai thác nhu cầu tiêu thụ của chính thị trường ná»™i địa. làn sóng này sẽ diá»…n ra mạnh mẽ để Ä‘ón đầu FTAs, chuẩn bị cho xuất khẩu.

Đối vá»›i hai ông lá»›n ngành nhá»±a là BMP và NTP, vá»›i kế hoạch thoái vốn cổ phần của SCIC mà chính phủ Ä‘ã phê duyệt, khả năng cao tập Ä‘oàn SCG sẽ gia tăng sở hữu tại hai doanh nghiệp này. Trong ĐHĐCĐ thường niên năm 2016, BMP Ä‘ã được chấp thuận để ná»›i room cho nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài lên 100% và HĐQT Ä‘ã thống nhất ná»›i room trong năm nay. Tuy nhiên, trong Ä‘iều lệ công ty của BMP vẫn bao gồm má»™t số ngành nghề kinh doanh có Ä‘iều kiện, do Ä‘ó quá trình ná»›i room phức tạp hÆ¡n các trường hợp khác. Mặc dù vậy, chúng tôi cho rằng kế hoạch này sẽ sá»›m hoàn tất và khả năng SCG tiếp tục gia tăng sở hữu tại BMP là có thể xảy ra. Còn đối vá»›i NTP, room nÆ°á»›c ngoài hầu nhÆ° không kín, chủ yếu là SCG nắm giữ gần 24%, phần lá»›n là do tá»· lệ năm giữ lá»›n của các cổ Ä‘ông ná»™i bá»™ và cổ Ä‘ông lá»›n nhất là SCIC vá»›i tá»· lệ sở hữu 37,1%. Nếu NTP chấp nhận ná»›i room khối ngoại lên 100% nhÆ° BMP thì khả năng sáp nhập là khá cao, và vá»›i vị thế của 2 doanh nghiệp đầu ngành này, người Thái chắc hẳn phải chấp nhận trả má»™t cái giá cao hÆ¡n so vá»›i thị giá của cổ phiếu.

(Nguồn: VCBS)